مدت زمان برای مطالعه: ۶ دقیقه

تهیه و تنظیم: محمد اسکندرنژاد تهرانی

* پیشنهاد می شود مقاله دورسنجی یا سنجش از دور (Remote Sensing) چیست؟ قبل از این مقاله مطالعه شود.

ویژگی های تصاویر ماهواره ای Sentinel-2، ASTER، Landsat8 و +ETM

ویژگی های تصاویر ماهواره ای ۲-Sentinel 

سنتینل ۲، بخشی از برنامه Copernicous است که با مشارکت و سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا و آژانس فضایی اروپا برای تصویربرداری چندطیفی از زمین طراحی شده است. این تصاویر بدلیل افزایش پیوستگی باندهای چند طیفی اسپات ۵ و ۶ به عنوان مکمل داده های تصویری لندست هستند.

ویژگی های شاخص داده های تصویری ماهواره سنتینل ۲ (Sentinel2)

• تفکیک زمانی بالا (۵ روز)
• عرض برداشت بالا به صورت پوش بروم (Push-broom)
• دارا بودن ۱۳ باند طیفی با توان تفکیکی ۱۰، ۲۰ و ۶۰ متر
• توان تفکیکی رادیومتریک بالا
• دقت هندسی بالا
• پوشش جهانی

تصاویر این ماهواره جهت استفاده در پردازش های مربوط به علوم زمین کاربرد فراوانی دارند و از این تصاویر جهت تهیه نقشه های پوششی (پوشش آب، خاک و گیاهان) و تهیه نقشه های مربوط به علوم زمین شناسی و مهندسی معدن از جمله نقشه های زمین شناسی و آبراهه ها  استفاده می شود.

در تصویر زیر ویژگی های طیفی و مکانی تصاویر ماهواره ای Sentinel2 آورده شده است:

ویژگی های تصاویر ماهواره ای ASTER

از سال ۲۰۰۱ میلادی داده های استر (ASTER) در دسترس زمین شناسان و مهندسین معدن قرار گرفته است تا بتوانند در کنار داده های +ETM پروژه های اکتشافی خود را اجرا نمایند. این داده ها برای اکتشاف کانسارهای گوناگونی همچون مس و مولیبدن پورفیری، سولفیدهای توده ای، انواع طلای اپی ترمال، کائولن، آهک، دولومیت، فسفات ها، رسوبات تبخیری مانند پتاس، نیترات ها، بورات ها و غیره به کار گرفته شده است. سنجنده ASTER  بدلیل دارا بودن ۱۴ باند طیفی مختلف این امکان را به زمین شناسان و مهندسین معدن می دهد که با بهره گیری از طول موج های مادون قرمز نزدیک، کوتاه و حرارتی سطح زمین را مورد پردازش قرار دهند.

عرض تصویربرداری توسط سنجنده ASTER شصت کیلومتر است و به صورت فریم های ۶۰ در ۶۰ کیلومتر ارائه می گردد. از تصاویر ASTER جهت پردازش ابرها، یخچال های طبیعی، دمای زمین، بلایای طبیعی، پوشش برف، پوشش گیاهی، خاک شناسی، زمین شناسی، اقلیم شناسی و هیدرولوژی استفاده می شود.

تصاویر ASTER بدلیل بهره مندی از دو باند استریو توانایی تولید مدل رقومی ارتفاع (Digital Elevation model و یا DEM) با قدرت تفکیک ۱۵ متر را دارد.

با ترکیب های باندی گوناگون از باندهای مرئی و یا دارای طول موج نزدیک به مادون قرمز (VNIR)، باندهای دارای طول موج کوتاه (SWIR) و باندهای حرارتی (TIR) داده های استر می توان کانسارهای گوناگونی را شناسایی نمود. سه باند VNIR با قدرت تفکیک ۱۵ متر، یکی از منابع مهم جهت شناسایی فلزات به خصوص آهن می باشند. در ۶ باند SWIR که دارای قدرت تفکیکی ۳۰ متر هستند کانی های کربناته، هیدراته و هیدروکسیدی را می توان شناسایی نمود لذا این باندها جهت نقشه برداری ترکیب کانی شناختی سطح زمین بسیار مناسب می باشند.

ویژگی های تصاویر ماهواره ای Landsat8 و +ETM

ماهواره های لندست توسط سازمان ملی هوانوردی و فضانوردی آمریکا (NASA) طراحی و در مدار زمین قرار گرفته اند و این ماهواره ها دارای چندین نسل هستند. لندست ۸ داده های تصویری ۹ باند موج کوتاه و ۲ باند حرارتی را به وسیله سنسور خود جمع آوری می نماید. در لندست ۸ سنسور OLI (Operational Land Imager) موجود است که از سال ۲۰۱۳ با ساز و کار پوش بروم فعال می باشد. سنجنده OLI نسبت به سنجنده +ETM (سنجنده لندست ۷) دارای مزایا و قابلیت هایی می باشد که در زیر آورده شده است:

• قدرت تفکیک طیفی بهتر با محدوده‌های باندی باریک‌تر و ۲ باند طیفی بیشتر (اخذ اطلاعات در ۹ باند طیفی).
• افزایش چهار برابری دقت ثبت ژئودتیک مطلق تصاویر
• تغییر هندسه تصویربرداری از Whisk broom به Push Broom و در نتیجه اخذ ۱۵۰ صحنه اطلاعاتی بیشتر در روز (۴۰۰ تصویر در روز)
• بهبود قدرت تفکیک رادیومتریک از ۸ بیت به ۱۲ بیت و امکان توصیف بهتر پوشش زمین
• افزایش نسبت سیگنال به نویز (SNR)

۷ باند از ۹ باند سنجنده OLI با سنجنده های TM و +ETMکه بر روی ماهواره‌های لندست قبلی قرار داشتند، یکسان می‌باشد. این عمل علاوه بر سازگاری با داده‌های قدیمی لندست و تداوم آن‌ها، قابلیت‌های اندازه‌گیری را نیز بهبود داده است. با وجود چنین ویژگی‌هایی اما همچنان از داده‌های +ETM در بسیاری از مطالعات زمین شناسی استفاده می‌شود و مطالعات زیادی برمبنای استفاده از این تصاویر وجود دارد.

در پروژه های دورسنجی تحت نظارت مهندس محمد اسکندرنژاد تهرانی بر اساس نیاز کارفرما، از پردازش چندین تصویر ماهواره ای گوناگون استفاده می شود تا نتایج نهایی اطلاعات سنجش از دور با بالاترین کیفیت و دقت و بر اساس نوع نیاز کارفرما ارائه گردد. جهت دریافت مشاوره و ارائه خدمات اکتشافی و زمین شناسی مدنظر خود، از طریق یکی از راه های اعلام شده در بخش ارتباط با من در تماس باشید.

*** استفاده از مطالب فوق با ذکر منبع بلامانع است***